در اسلام اعياد ساليانه داريم و عيد هفتگي. بعضي اعياد ساليانه نه به علت حادثهاي كه در آن روزها واقع شده " عيد " ناميده شده است بلكه به اعتبار وضع خاصي كه در ايام سال دارد عيد اسلامي ناميده شده است مانند عيد فطر، و اعياد ديگري داريم كه به مناسبتهاي خاص است مثل مبعث و مولودها. عيد هفتگي كه آن هم "عيد" ناميده ميشود همين شبانه روز جمعه است. در اسلام آن چيزي هم كه عنوان عيد دارد باز از مراسم عبادت خالي نيست. عيد به معناي پايكوبي و مانند آن در اسلام نداريم. شبانهروز جمعه اختصاصاتي دارد و براي يك سلسله عبادات اولويتي نسبت به ساير شب و روزها دارد كه معمولا در كتابهايي كه براي دعوات و زيارات نوشتهاند ذكر شده است. براي يهودي ها هم يك روز خاص روز هفته است كه روز شنبه است و براي مسيحيها روز يكشنبه. قهرا اين يك وظيفه عمومي است براي همه مسلمين كه اين اختصاص و خصوصيت جمعه را حفظ كنند.
در همه دنيا در هر هفته يك روز تعطيل است و يك چنين تعطيلياي ضرورت دارد. البته ما در اسلام تصريحي نداريم كه حتما شبانه روز جمعه را تعطيل كنيم. در آيات پاياني سوره جمعه ميخوانيم كه به مردم اجازه داده شده است كه بعد از مراسم جمعه باز به همان كارها و شغلهاي خودشان به عنوان يك امر مباح بپردازند. ولي قهرا دستورهاي خاصي كه در روز جمعه هست مثل عبادتهاي بدني يا رفت و آمدها و صله رحمها كه اگر در جمعه صورت گيرد اجر و ثواب بيشتري دارد، اقتضا ميكند كه آن روزي كه مسلمانها ميخواهند تعطيل هفتگي خود قرار دهند همان روز جمعه باشد.
به هر حال «جمعه» روز پاياني هفته، مورد احترام مسلمانان و يكي از عيدهاي مهم آنان است. به عقيده برخي جمعه از آن رو جمعه ناميده شده كه در آن براي نماز، اجتماع ميكنند. اهميت شب و روز جمعه در احاديث بسياري بيان شده و اعمال و دعاهاي فراواني براي آن مقرر گشته است. از مهمترين اعمال مؤمنان در روز جمعه توجه به حضرت مهدي (ع) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در اينروز، زيارت آن حضرت و دعا براي تعجيل فرج او مستحب است؛ زيرا طبق برخي از روايات و زيارات، اميد ظهور آن حضرت در روز جمعه بيش از ساير روزها است.
امام صادق(ع) در اين باره فرموده است: و خروج ميكند قائم ما اهل بيت در روز جمعه. همچنين در رواياتي آمده است: روزي كه پيامبر اكرم (ص) ، علي(ع) را در غدير خم به جانشيني خود برگزيد، جمعه بود و روز قيام قائم جمعه خواهد بود و روز بر پايي رستاخيز جمعه خواهد بود. البته بين اين سه رخداد عظيم، وجوه مشترك فراواني وجود دارد. از ويژگيهاي ديگر اين روز با عظمت، آن است كه حضرت مهدي در آن روز شريف پاي به عرصة گيتي نهاده و چشم به جهان گشود.